Liên quan đến đề xuất cho phép Hoa Kỳ tiếp cận tài nguyên Ukraine để đổi lấy viện trợ quân sự từ Washington, D.C, các Thượng nghị sĩ cả hai đảng phái và chuyên gia cũng đồng tình, cho rằng thỏa thuận này có thể mang đến lợi ích cho đôi bên.
Trước đó vào ngày 3/2, Tổng thống Donald Trump tuyên bố đang tìm cách đạt thỏa thuận với Ukraine, đảm bảo những gì Washington, D.C cung cấp cho đối tác được quy đổi tương xứng. Ghi nhận chính quyền Kiev hiện sở hữu trữ lượng lớn đất hiếm cùng các khoáng sản quan trọng, bao gồm lithium, gali và neodymium - nguyên liệu phục vụ trong sản xuất nhiều loại công nghệ như pin xe điện, tấm pin mặt trời và phần cứng của thiết bị quân sự. Theo Associated Press (AP), đề xuất hiện của ông Trump tập trung vào việc sử dụng khoáng sản đất hiếm từ Ukraine như một khoản bồi thường cho những tài trợ mà chính quyền người tiền nhiệm – cựu Tổng thống Biden cung cấp, cũng như là khoản thanh toán cho các hỗ trợ trong tương lai, nếu thoả thuận được thông qua.
CNBC dẫn lời Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa (Grand Old Party, viết tắt: GOP) – ông Lindsey Graham nhận định, thỏa thuận này có thể là bước ngoặt trong việc giải quyết xung đột, đồng thời là “ác mộng” đối với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Nguyên nhân vì ông Graham cho rằng, nó giúp thay đổi nhận thức của người dân quốc gia khi khẳng định việc hỗ trợ Ukraine là lợi ích, thay vì gánh nặng ngân sách. Trường Kinh tế Kyiv (Kyiv School of Economics) ước tính, đất nước này có trữ lượng 20/50 nguyên liệu thô quan trọng, bao gồm: Titan, lithium và zirconium. Trước đó, ông Trump cho biết muốn khai thác 500 tỷ USD khoáng sản Ukraine để giúp Hoa Kỳ giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.
Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Lindsey Graham tin rằng, thỏa thuận cho phép Hoa Kỳ tiếp cận khoáng sản Ukraine có thể là bước ngoặt trong việc giải quyết xung đột Moscow – Kiev (Nguồn: X “@LindseyGrahamSC”)
Mặc dù bất đồng quan điểm với đề xuất trong chương trình nghị sự của lãnh đạo Nhà Trắng, điển hình hình như kế hoạch để Hoa Kỳ quản lý Gaza, chính sách tiếp cận tài nguyên Ukraine lại nhận được sự ủng hộ của các Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ (Democratic-Republican Party, viết tắt: DRP). Thượng nghị sĩ DRP – ông Chris Coons cho rằng, thỏa thuận này có thể tích cực cho cả đôi bên, với điều kiện an ninh Kyiv trong tương lai được đảm bảo. Cũng theo ông Coons, đây là cơ hội đầu tư của các công ty phía Washington, D.C và châu Âu tham gia khai thác và chế biến, đồng thời độc lập với các nguồn khoáng sản chiến lược của Bắc Kinh.
Chủ tịch Open Society Foundation (OSF) – bà Binaifer Nowrojee đánh giá, động thái của Hoa Kỳ phản ánh rõ nét chính sách đối ngoại của Washington, D.C trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Donald Trump: Giao dịch lợi ích. Tuy nhiên, bà Nowrojee nói, Ukraine đang có ưu thế tìm kiếm một thoả thuận đàm phán tốt hơn. Tuyên bố của chuyên gia OSF dường như ám chỉ cuộc điện đàm gần đây của lãnh đạo nhà Trắng và người đứng đầu chính quyền Moscow – Tổng thống Vladimir Putin về cuộc xung đột Nga – Ukraine, sự kiện mà Kiev gần như bị gạt ra khỏi bàn đàm phán khiến châu Âu sửng sốt, đòi quyền tự quyết. Bà Nowrojee tin rằng, với trữ lượng tài nguyên lớn đang sở hữu, cơ hội “chuyển mình” cũng như cam kết an ninh tương lai cho Ukraine vẫn có thể được đảm bảo.
Trong khi đó, Nataliia Shapoval, người đứng đầu Viện KSE (KSE Institute) - nhóm nghiên cứu thuộc Trường Kinh tế Kyiv cũng đồng tình, thỏa thuận có thể mang lại lợi ích cho cả hai nước nếu các cuộc đàm phán được thực hiện một cách thiện chí. Ukraine tin rằng ông Trump muốn có một nền tảng kinh tế, do đó, nếu có thêm nhiều nhà đầu tư Hoa Kỳ hơn ở Ukraine, cơ hội quốc gia này được Washington, D.C bảo vệ cũng tăng lên đáng kể. Tuy nhiên, bà Shapoval nhấn mạnh, điều này chỉ xảy ra khi ông Trump xem kế hoạch sử dụng tài nguyên là một phần trong khuôn khổ những nội dung đàm phán hoà bình Nga. Trường hợp lãnh đạo Nhà Trắng cho rằng, việc để Hoa Kỳ tiếp cận khoáng sản là “khoản bồi thường” cho những tài trợ trước đó cựu Tổng thống Biden, tất cả sẽ khó đi đến thống nhất.
Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Chris Coons cho rằng, thỏa thuận có thể tích cực cho cả đôi bên, với điều kiện an ninh Ukraine trong tương lai được Hoa Kỳ đảm bảo (Nguồn: X “@ChrisCoons”)
Kane Nguyen
Bình luận