Hoa Kỳ công bố quy định mới về xuất khẩu chip và AI

Hoa Kỳ vừa công bố quy định mới hạn chế xuất khẩu chip và công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), động thái được truyền thông cho là để ngăn chặn sự tiếp cận của Trung Quốc. Hiện, chưa rõ ông Donald Trump sẽ thực thi nó như thế nào, nhưng quan điểm thống nhất của cả hai chính quyền với các vấn đề liên quan đến Bắc Kinh, khiến nhiều bên liên quan phải lên tiếng bày tỏ.

Nhà Trắng ngày 13/1 (giờ địa phương) thông tin cho biết, Chính phủ Hoa Kỳ sẽ hạn chế hơn nữa việc xuất khẩu chip và công nghệ AI. Các quy định này bao gồm việc giới hạn số lượng chip AI có thể xuất khẩu sang hầu hết các quốc gia cũng như cho phép các đồng minh thân cận nhất của Washington, D.C tiếp cận không giới hạn, song vẫn duy trì lệnh cấm xuất khẩu sang Trung Quốc, Nga, Iran và Triều Tiên. Được công bố trong những ngày cuối cùng của nhiệm kỳ Tổng thống sắp mãn nhiệm Joe Biden, NBC News cho rằng, quy tắc mới hướng đến mục tiêu giúp quốc gia duy trì vị thế thống trị trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo thông qua kiểm soát nó trên toàn thế giới.

Cũng trong ngày 13/1, Reuters dẫn phát biểu của Bộ trưởng Thương mại (Department of Commerce, viết tắt: DOC) - bà Gina Raimondo nhận định, quy định vừa được công bố kéo dài nỗ lực trong suốt 04 năm nhiệm kỳ của ông Joe Biden trong việc ngăn chặn Trung Quốc tiếp cận các con chip tiên tiến có thể tăng cường năng lực quân sự. Đồng thời, bà Raimondo nói rằng, điều này giúp đóng lại các lỗ hổng, duy trì vị thế dẫn đầu của Washington, D.C và bổ sung thêm rào cản mới giúp kiểm soát dòng chip và sự phát triển AI toàn cầu.

Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo tin rằng, chính quyền mới của ông Trump vẫn có thể đảm bảo duy trì quy định mới về xuất khẩu chip và AI (Nguồn: X “@SecRaimondo”)

Quy định sẽ có hiệu lực sau 120 ngày kể từ thời điểm công bố, giúp Tổng thống đắc cử - ông Donald Trump vẫn có thời gian cân nhắc. Nhận định từ giới quan sát chính trị, mặc dù vẫn chưa rõ tân Tổng thống sẽ thực thi nó ra sao, nhưng quan điểm thống nhất của cả hai chính quyền với các vấn đề liên quan đến Bắc Kinh, khiến áp lực đối với Bắc Kinh cũng như những thực thể bị giới hạn khác như Nga, Iran và Triều Tiên đang rất lớn. Yahoo News dẫn tuyên bố của lãnh đạo DOC tin rằng, chính quyền tiếp theo có thể đảm bảo quy định được thực hiện.

Ngay lập tức, tờ South China Morning Post (Trung Quốc) dẫn phản hồi từ Bộ Thương mại nước này (Ministry of Commerce of the Republic of China, viết tắt: MOFCOM) cáo buộc, Hoa Kỳ “đánh tráo” khái niệm giữa an ninh quốc gia và lạm dụng kiểm soát xuất khẩu. MOFCOM cho rằng, đây là hành vi vi phạm trắng trợn các quy tắc kinh tế và thương mại đa phương quốc tế. Bắc Kinh kiên quyết phản đối, đồng thời nói sẽ thực hiện các biện pháp đối phó để bảo vệ lợi ích.

Không chỉ Bắc Kinh lên tiếng, NBC News dẫn lời NVIDIA - Tập đoàn đa quốc gia chuyên về xử lý đồ họa và công nghệ chip của Hoa Kỳ phàn nàn rằng, quy định này vượt “quá mức” (sweeping overreach). Cần biết rằng, các giới hạn mới sẽ áp dụng cho những phần mềm xử lý đồ họa tiên tiến (graphics processing units), được sử dụng để cung cấp năng lượng cho các trung tâm dữ liệu cần thiết, giúp đào tạo mô hình AI. Hầu hết chúng được sản xuất bởi NVIDIA, trong khi một doanh nghiệp quốc nội khác là Advanced Micro Devices được cho cũng bị ảnh hưởng bởi quy định này. Ghi nhận cổ phiếu cả hai đơn vị đều giảm từ 2 - 3% trong giao dịch trước giờ mở cửa (13/1).

NVIDIA phàn nàn quy định mới hạn chế xuất khẩu chip và công nghệ AI mới doa Chính phủ Hoa Kỳ công bố có thể ảnh hưởng đến hãng (Nguồn: NVIDIA Newsroom)

Khả quan hơn, một số nhà cung cấp dịch vụ đám mây lớn khác, chẳng hạn như Microsoft, Google và Amazon có thể xin giấy phép toàn cầu để xây dựng các trung tâm dữ liệu, đồng thời quy tắc mới sẽ miễn trừ các dự án của những hãng này khỏi hạn ngạch quốc gia (giới hạn) về chip AI. Do đó, ghi nhận cổ phiếu cả ba công ty chỉ giảm khoảng 1%. Nhà cung cấp trung tâm dữ liệu Oracle thậm chí lập luận rằng, các quy định có nguy cơ gây tác dụng ngược khi đẩy một phần lớn thị trường AI và GPU toàn cầu cho các đối thủ cạnh tranh ở Trung Quốc.

Truyền thông châu Âu - tờ DW News (Cộng hòa Liên bang Đức) nói rằng, hầu hết các quốc gia có thể phải đối mặt với hạn chế khi khung đề xuất do Washington, D.C công bố có khả năng giới hạn số lượng chip họ được mua. Tuy nhiên, dựa trên thông tin do Nhà Trắng cung cấp, một nhóm gồm 18 quốc gia đồng minh, bao gồm Đức, Canada, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Vương quốc Anh,...  nhìn chung sẽ không bị ảnh hưởng.

Kane Nguyen