Bà Ngozi Okonjo-Iweala đã làm nên lịch sử khi được bổ nhiệm làm Tổng Giám đốc Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), trở thành người phụ nữ đầu tiên và là người châu Phi đầu tiên giữ chức vụ này.

Bà Ngozi Okonjo-Iweala - Ảnh: Reuters

Bà Okonjo-Iweala kế nhiệm ông Roberto Azevedo, người đã thông báo vào tháng 5 năm ngoái về việc từ chức trước khi kết thúc nhiệm kỳ và đã rời WTO vào tháng 8/2020.

Việc bổ nhiệm bà chấm dứt nhiều tháng trì hoãn và phải mất hơn 6 tháng WTO mới thống nhất về một tổng giám đốc mới. Việc tìm kiếm một nhà lãnh đạo mới tiêu tốn nhiều thời gian không chỉ vì WTO phải tìm được sự đồng thuận giữa các nước thành viên mà còn do lập trường của Mỹ dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump ủng hộ Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc Yoo Myung-hee.

Bà Okonjo-Iweala (67 tuổi) sinh ra tại bang Delta ở miền tây Nigeria. Bà đến Mỹ vào năm 1973 và tốt nghiệp cử nhân kinh tế tại Đại học Harvard năm 1976. Năm 1981, bà nhận bằng Tiến sĩ về kinh tế khu vực và phát triển tại Viện Công nghệ Massachusetts.

Tiến sĩ Okonjo-Iweala đã trở thành nữ Bộ trưởng Tài chính đầu tiên của Nigeria trong các giai đoạn 2003-2006 và 2011-2015 và một thời gian ngắn giữ chức Bộ trưởng Ngoại giao vào năm 2006.

Bà Okonjo-Iweala cũng từng làm việc tại Ngân hàng Thế giới (WB) trong 25 năm, vươn lên vị trí Giám đốc điều hành số hai vào năm 2007, xử lý danh mục đầu tư hoạt động trị giá 81 tỷ USD ở châu Phi, Nam Á, châu Âu và Trung Á. Các hoạt động hiện tại của bà bao gồm Chủ tịch hội đồng quản trị của Liên minh toàn cầu về vaccine và tiêm chủng (GAVI) và đang đồng lãnh đạo chương trình COVAX, một sáng kiến để thúc đẩy tiếp cận bình đẳng với vaccine COVID-19.

Về việc trở thành người phụ nữ đầu tiên và là người châu Phi đầu tiên làm Tổng Giám đốc WTO, bà Okonjo-Iweala thừa nhận cảm thấy thêm áp lực nhưng khẳng định sẽ đem lại những thành quả để khiến châu Phi và phụ nữ tự hào.

Vai trò của tân Tổng Giám đốc WTO chủ yếu giúp khôi phục lòng tin và hình ảnh của tổ chức, vật lộn với sự xáo trộn lớn trong thương mại quốc tế do đại dịch COVID-19 gây ra. Tiến sĩ Okonjo-Iweala, với niềm đam mê thương mại và lời hứa về sự lãnh đạo chủ động rất có thể là động lực dẫn dắt mà WTO rất cần.

Theo bà Okonjo-Iweala, một WTO vững mạnh có ý nghĩa sống còn nếu muốn phục hồi nhanh chóng và hoàn toàn từ sự tàn phá do đại dịch COVID-19. Bà Okonjo-Iweala mong muốn được hợp tác với các thành viên để định hình và thực hiện các chính sách để đưa nền kinh tế toàn cầu phát triển trở lại, khiến WTO vững mạnh hơn, nhạy bén hơn và thích nghi tốt hơn đối với những thực tế ngày nay.

Cựu Tổng Giám đốc WTO Pascal Lamy nhận định bà Okonjo-Iweala có đủ tầm vóc, kinh nghiệm, mối quan hệ và sự nỗ lực để hoàn thành công việc. “Tôi nghĩ bà ấy là sự lựa chọn tốt. Chìa khóa cho thành công của bà ấy sẽ là năng lực vận hành giữa tam giác Mỹ-EU-Trung Quốc”, ông Lamy nói.